اقتصاد شكوفا

نقش و جایگاه زنان در تحقق اقتصاد مقاومتی در سطحی فراتر از یک شعار

با توجه به اینکه از همان ابتدای انقلاب اسلامی زنان نقش مؤثری در جامعه ایران داشته اند و به عنوان نیمی از جمعیت کشور و به روایت آمار این نیمه جمعیتی چیزی در حدود 49 درصد از کل جمعیت را متشکل میشوند که به شکل مستقیم و غیر مستقیم در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی ایفای نقش میکنند علاوه بر این موضوع با یک نگاه جامع میتوان به این مهم پی برد که بسیاری از ارتباطات، تعاملات و فعالیتهای اجتماعی متأثر از این قشر هستند تا آنجا که برخی از اندیشمندان اجتماعی زنان را یک منشاء مهم در تحولات اجتماعی و فرهنگی میدانند، نگاهی اجمالی به جایگاه زنان در ترکیب جمعیت ایران که همان 49 درصد جمعیت کل کشور را شامل میشود و سهم فعالیت زنان با 9/11درصد بیانگر اهمیت نقش آنان در اقتصاد مقاومتی است و درنتیجه نمی توان نقش زنان در تولید ملی و توسعه اقتصادی را در حد شعار یا توصیه محدود کنیم بنابراین ظرفیت زنان را در این عرصه نمی توانیم نادیده بگیریم.

با یک دید فرهنگی چگونه میتوان از این ظرفیت به بهترین نحو در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده کرد؟

قبل از بررسی چگونگی استفاده از این ظرفیت می بایست به یک نکته آسیب شناسانه توجه کرد به نظر می رسد طی سالهای قبل یا به عبارت دیگر با دورشدن از دوران پیروزی انقلاب، به تدریج نشانه ای از گرایش به فرهنگ غلط و منحط مصرف گرایی در جامعه ایرانی رشد کرده؛ به طوری که با یک نیم نگاه به دور و اطراف خود متوجه اسراف و تبذیر در میان مسئولان و مردم می شویم. یکی از مواردی که در سیاست های ابلاغی رهبری در بخش اقتصاد مقاومتی، به صورت مکرر ملاحظه می شود، اصلاح الگوی مصرف است که بر همین مبنا باید گفت از جمله مهمترین عوامل مؤثر بر اصلاح الگوی مصرف، اصل فرهنگ سازی در خانواده و جامعه است.

طبیعی است که مدیریت صحیح زنان در تربیت فرزندان و شکل دهی به امور جاری خانواده ها در این راستا نقش بسیار بارزی دارد و میتواند علاوه بر حل معضل گفته شده نشان دهنده یکی از اولین کارکردهای زنان در تحقق این مهم باشد و نکته ای که در فرهنگ سازی می بایست مدنظر این ظرفیت قرار گیرد این است که نباید مقابله با مصرف گرایی را با رهبانیت و مقاومت اقتصادی یکی دانست؛ بلکه این مفهوم به معنای تعمیق فرهنگ استفاده منطقی از مواهب و منابع کشور درجهت توسعه پایدار همراه با تلاش مجاهدانه برای بهبود همه جانبه شاخص های زندگی برای نسل امروز و آیندگان است؛ بنابراین در ابتدایی ترین شکل ممکن میتوان از ظرفیت زنان برای فرهنگ سازی در عرصه اقتصاد مقاومتی استفاده کرد؛ بنابراین با توجه به ظرفیتهای زنان برای تحقق اقتصاد مقاومتی، در جهت هدایت و حمایت زنان در این عرصه می بایست تلاشهای لازم صورت پذیرد.

آیا باید در تحقق اقتصاد مقاومتی به زن و نیروی او به عنوان یک ابزار نگاه شود؟

مبنا بر این نیست که در تحقق این مطالبه مانند غرب برای تحقق پیشرفت مادی به زن به عنوان یک نیروی کار ارزان نگاه شود؛ اقتصاد مقاومتی در حقیقت یک اقتصاد الگوی مردم محور است و یک نظام اقتصادی هماهنگ با سیاست های کلان سیاسی و امنیت نظام اسلامی برای مقاومت در برابر تخریب های نظام سلطه بر علیه ما است؛ به عبارت بسیار ساده تر اقتصاد مقاومتی برنامه ای برای مقابله با تحریم ها و توطئه هایی است که غرب و شرق برای تخریب نظام اسلامی ما چیده اند و مقصود از این نوع اقتصاد یک اقتصاد پویا و پایدار است؛ بر همین اساس تک تک اعضا جامعه بدون درنظرداشتن قیود جنسیتی در تحقق اقتصاد مقاومتی باید سهیم باشند؛ زنان نیز در این مسیر در دو میدان خانه و جامعه می توانند کارآمد واقع شوند، یعنی از طریق ظرفیت های وجودی شان چندین جبهه را مدیریت کنند از یک سو در خانه با درنظرگرفتن مدیریت مصارف خانگی، فرهنگ سازی خرید و مصرف و اموری از این دست می توانند حتی بیشتر از مردان مثمرثمر واقع شوند در اجتماع نیز باید گفت بخش عمده ای از تولید ملی و بالابردن راندمان تولیدی کشور برعهده مردان است و حمایت از تولید ملی در جامعه بر عهده زنان است؛ درحقیقت در اقتصاد مقاومتی مانند دیدگاههای اقتصاد، غرب، زن به عنوان ابزاری برای افزایش تولید به حساب نمی آید؛ بلکه وجود او به شکلی غیرمستقیم در معادلات افزایش تولید نقش آفرین خواهد بود.

این روزها کسب و کارهای خانگی یکی از مسائلی است که سبب گرایش زنان به ویژه سرپرستان خانوار به این امر شده است، آیا این مشاغل به خودی خود میتوانند در چرخه اقتصاد مقاومتی مؤثر واقع شوند؟

کسب و کارها یا مشاغل خانگی عموما به شغلهایی گفته میشود که میتوانند در محیط های خانگی یا شبه خانگی منجر به تولید محصولات گوناگون بشوند؛ این مشاغل از آن جهت که موجب حضور زن در کنار خانواده و به ویژه فرزندان میشود خود در حکم موهبتی برای خود و خانواده به عنوان اولین و کوچکترین نهاد مدنی میشود، این نوع خاص از کسب و کار که عموما توسط زنان سرپرست خانوار با عنوان کارآفرینی شناخته میشوند، باعث تولید سرمایه خواهند شد شاید به جرات بتوان گفت یکی از این مشاغل که ریشه تاریخی و فرهنگی غنی در کشور ما دارا است قالی بافی است.

گرایش به چنین حرفه هایی علاوه بر آنکه درآمدزا به حساب می آید موجب حفظ فرهنگ و هنر ایرانی خواهد شد؛ به هرترتیب کسب و کارها و مشاغل خانگی که با واژه کارآفرینی ارتباطی تنگاتنگ دارد در حقیقت نمایانگر این واقعیت است که زن ایرانی میتواند به خودی خود مولد سرمایه برای خانه و سپس جامعه باشد البته نباید فراموش کرد که نهادهای حمایتی دولتی و مانند آن نیز می بایست زنان کارآفرین را در میدان اقتصاد تنها نگذارند تا از این طریق مفهوم مردمی بودن و تعامل افراد جامعه در اقتصاد مقاومتی به بهترین شکل محقق شود.

چگونه می توان در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی با اتکا بر زنان به عنوان یک رکن مهم جمعیتی چالش و تهدیدهای موجود را تبدیل به فرصت کرد؟

بدون تردید زنان میتوانند در عرصه اقتصادی فعالیت های کیفی تر و مطلوب تر از آنی را که اکنون در حال روی دادن است، داشته باشند البته این امر مشروط به آن است که موانع موجود از طریق همدلی و همزبانی دولت و نهادهای مذکور رفع شود از جمله این چالش های موجود در سر راه تحقق این مهم در ابتدا باید به درنظرگرفتن شرایط زنان در محیطهای شغلی توجه کرد؛ به عبارت بهتر با درنظرگرفتن موضوعاتی نظیر فرزندآوری و نگهداری از کودک شرایط شغلی را برای آنها تسهیل نمود که البته افزایش مرخصی زایمان از جمله این موارد بود که در ادارات دولتی تا حدودی مورد توجه و عنایت قرار گرفت؛ علاوه بر این توجه به قشر زنان ضعیف از سوی دولت در جهت هدایت آنها برای کارآفرینی خود میتواند بسیاری از مشکلاتی فردی و اجتماعی این قشر را ساماندهی کند در کنار شرایط لازم تحصیلی و تجربه آموزی نیز می بایست به شکلی زیرساختی مهیا شود تا زنانی که وارد چرخه تولید میشوند گرفتار معضل تلخ بهره کشی نشوند و علاوه بر آن به نوعی در قبال انجام فعالیت اقتصادی نوعی مصونیت شغلی و امنیت تجاری را احساس کنند و با انگیزه هرچه تمام به ویژه در حوزه کسب و کارهای خانگی و کوچک به فعالیت بپردازند تا اقتصاد مقاومتی فراتر از یک شعار محقق شود.

---------------------------------------

پی نوشت :

برگرفته شده از : هفته نامه شما

shoma-weekly.ir

نفیسه زارعی

در گفتگو با یک بانوی کارآفرین